Ο τοκετός, ανεξάρτητα τον τόπο που θα γίνει, πρέπει να διέπεται από σεβασμό τόσο στην μητέρα όσο και στο μωρό. Είτε μια κοινωνία συμφωνεί είτε όχι, ο τοκετός στο σπίτι αποτελεί μια επιλογή για μια σειρά γυναικών.

Στο πέρασμα του χρόνου, με την ιατρικοποίηση της ζωής και του τοκετού, σε πολλές χώρες απαγορεύτηκε ο τοκετός στο σπίτι και οι γυναίκες ανά τον πλανήτη έχουν δώσει μάχες διεκδίκησης.

Μέχρι και πρόσφατα, η γέννηση σε ένα άλλο χώρο εκτός κατοικίας θεωρείτο αφύσικος.

Οι γυναίκες γεννούσαν με συνοδεία μαίας, πρακτικής και άλλων γυναικών της οικογένειας, κυρίως με φυσικό τρόπο, εντός της οικείας τους. Όμως  με την ανάπτυξη της ιατρικής και των φαρμάκων, ο τοκετός κατάληξε να γίνει μια “παθολογική διαδικασία” που χρειάζεται ειδικούς, φάρμακα, νοσοκομεία, χειρουργεία, φώτα, κόσμο, βία, φωνές και πολλά άλλα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η επικρατούσα στάση ανέδειξε ότι οι γυναίκες δεν είχαν τη δύναμη και τη δυνατότητα να γεννήσουν ένα μωρό φυσικά και ούτε το μωρό να γεννηθεί μόνο του. Έπρεπε να παρέμβει η επιστήμη με αναλγησία, φάρμακα, παρεμβάσεις.

Όμως στην παρούσα κατάσταση, οι γυναίκες γίνονται ολοένα και πιο δυσαρεστημένες από τις εμπειρίες τοκετού που έχουν εντός των νοσοκομείων ειδικά στη χώρα μας, που τα ποσοστά καισαρικής τομής και παρεμβατικότητας (πρόκληση τοκετού, περινεοτομή κ.α) ξεπερνούν το 90% του συνόλου των γεννήσεων.

Ο τοκετός στο σπίτι είναι στην πραγματικότητα η αντίθετη εικόνα από την προηγούμενη. Οι παρεμβάσεις από τους επαγγελματίες υγείας είναι ελάχιστες έως και ανύπαρκτες και η γυναίκα βιώνει μια πραγματικά ουσιαστική και ευσυνείδητη γέννα. Επίσης η λιγότερη χρήση της τεχνολογίας οδηγεί τις μαίες  να ασκήσουν την μαιευτική ως τέχνη, πρακτική γνώση αλλά και ένστικτο για να διαπιστώσουν πραγματικά τι συμβαίνει.

Συμβουλές και οφέλη

Όταν μια γυναίκα γεννάει  στο σπίτι, είναι στη φωλιά της και περιβάλλεται από χρώματα, υφές, φωτισμό και ήχους που αγαπά. Το κρεβάτι της, όπου βρίσκει παρηγοριά και ξεκούραση ή ύπνο, είναι διαθέσιμο για τον τοκετό της. Είναι στο καλύτερό μέρος για να νιώθει ασφάλεια και προστασία, είναι στο χώρο της, στην αγκαλιά που εκείνη έχει φτιάξει.

Αυτή η επιλογή περιλαμβάνει τη συμμετοχή εκπαιδευμένων μαιών. Προϋποθέτει όμως ότι η κύηση είναι  χαμηλού κινδύνου. Καθώς το ενδιαφέρον για τη γέννηση στο σπίτι αυξάνεται, ο αριθμός των μελετών θα συνεχίσει να αυξάνεται για να μας δώσει μεγαλύτερη κατανόηση των σχετικών κινδύνων και οφελών.

Στο σπίτι, η πρόοδος αξιολογείται με τη λήψη ζωτικών σημείων και με την παρακολούθηση της γυναίκας. Η παρουσία της μαίας είναι σταθερή και είναι ο θεματοφύλακας από την αρχή μέχρι το τέλος. Παρακολουθεί την αρτηριακή πίεση και θερμοκρασία της μητέρας, τους εμβρυϊκούς καρδιακούς παλμούς, και παρέχει στη μητέρα την ασφάλεια, την ενδυνάμωση και τη συναισθηματική στήριξη. Επίσης προσφέρει ανακούφιση με μασάζ, αγκαλιά, τραγούδι, αναπνοές. Ο χρόνος γίνεται δευτερεύων.

Μία από τις βασικές ανησυχίες σχετικά με τον τοκετό στο σπίτι είναι η έλλειψη φροντίδας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η κατάλληλη μαία είναι γνώστης της φυσιολογικής διαδικασίας του τοκετού σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Είναι πλήρως εκπαιδευμένη στην αποφυγή επιπλοκών αλλά και στο χειρισμό αυτών, στην έγκαιρη διάγνωση, στην έγκαιρη διακομιδή και στην νεογνική ανάνηψη. Έχει τα κατάλληλα εργαλεία για να ελέγξει μία αιμορραγία σε περίπτωση ανάγκης.

Η μαία που αναλαμβάνει ένα τοκετό στο σπίτι, φροντίζει να γνωρίσει τη γυναίκα στο οικείο περιβάλλον της, στο σπίτι. Έχοντας λοιπόν παρακολουθήσει τη γυναίκα στο μακρύ χρόνο της προγεννητικής κατάστασης, είναι καλά προετοιμασμένη να χειριστεί τα συναισθηματικά  θέματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη γέννηση. Η διαίσθηση και το ένστικτό της αναπτύσσονται συνειδητά και η χρήση τους αποτελεί προτεραιότητα στο είδος της φροντίδας που δίνει. 

Ερωτήσεις που χρειάζεται να θέσει η γυναίκα ώστε να επιλέξει την κατάλληλη μαία:

• Ποιες είναι οι σπουδές και τα διαπιστευτήριά της;
• Είναι πιστοποιημένη μαία, εγγεγραμμένη στα μητρώα μαιών της χώρας της;
• Παρακολουθεί συνέδρια και ημερίδες, ενημερώνεται για τα νέα δεδομένα;
• Τι είδους εμπειρία έχει τόσο στο φυσιολογικό τοκετό όσο και σε επείγουσες καταστάσεις;
• Ποια είναι η βασική της φιλοσοφία στο τοκετό;
• Πόσες γεννήσεις έχει παρακολουθήσει στο σπίτι;
• Ποια είναι η ομάδα συνεργατών της;
• Ποιο είναι το κόστος και ο τρόπος πληρωμής;
• Ποιες υπηρεσίες και πληροφορίες παρέχει στην προγεννητική κατάσταση και περίθαλψη;
• Τι γίνεται στην περίπτωση που συμπέσουν δύο τοκετοί την ίδια μέρα;
• Πώς και πότε θα ενημερωθεί για την έναρξη του τοκετού;
• Τι εξοπλισμό παρέχει;
• Σε περίπτωση μεταφοράς σε μαιευτήριο, ποια είναι η πολιτική της;
• Τι περιλαμβάνει η μεταγεννητική παρακολούθηση;

Εκτός από τις ερωτήσεις αυτές, είναι σημαντικό να είναι σαφές αυτό που η κάθε γυναίκα περιμένει από την μαία της και είναι η ίδια έτοιμη να το μοιραστεί μαζί της.

Είναι σημαντικό να ακουστεί η φωνή της κάθε γυναίκας και οι ερωτήσεις που έχει διότι αυτή καθορίζει τη γέννα της και χρειάζεται να επικρατεί αρμονία, αγάπη και κατανόηση.

Ο τοκετός στο σπίτι μπορεί να είναι μια επιλογή  εάν:

• Η κύηση είναι χαμηλού κινδύνου
• Εάν μια μητέρα θέλει να αποφύγει περινεοτομή, καισαρική τομή, επισκληρίδιο και άλλες παρεμφερείς παρεμβάσεις.
• Εάν θέλει να μοιραστεί την εμπειρία με την οικογένεια και τους φίλους.
• Εάν θέλει να είναι  ελεύθερη να μετακινηθεί, να αλλάξει θέσεις, να κάνει ντούζ ή μπάνιο, να φάει και να πιει όποτε εκείνη επιθυμεί.
• Εάν θέλει να απολαύσει τις ανέσεις του σπιτιού  και του οικείου περιβάλλοντος

Ο τοκετός στο σπίτι δεν συνίσταται αν:

• Υπάρχει σακχαρώδης διαβήτης
• Πάσχει από χρόνια αρτηριακή υπέρταση ή έχει αναπτύξει πίεση κατά την κύηση (προεκλαμψία)
• Υπάρχει εμπειρία πρόωρου τοκετού στο παρελθόν ή υπάρχει κίνδυνος πρόωρου τοκετού τώρα
• Ο σύντροφός  δεν υποστηρίζει πλήρως την απόφαση  να γεννηθεί το μωρό στο σπίτι.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Homebirth: The Essential Guide to Giving Birth Outside of the Hospital Sheila Katzinger
• The Thinking Woman’s Guide to a Better Birth Henci Goer
• Ina May’s Guide to Childbirth Ina May Gaskin
• Φυσικός τοκετός Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ
• Η γέννα στο δρόμο της φύσης ΟΝΤΕΝ ΜΙΣΕΛ

Παραπομπές

• Dick-Read, Grantley. (1959). Childbirth Without Fear. New York: Harper & Row.
• Ehrenreich, Barbara & English, Deirdre. (1973). Witches, Midwives & Nurses: A History of Women Healers. New York: Feminist Press.
• Frye, Anne. (1995). Holistic Midwifery Volume 1. Portland, OR: Labrys Press.
• Gaskin, Ina May. (1990). Spiritual Midwifery (3rd ed.). Summertown, TN: The Farm Pub. Co.
• Goer, Henci. (1995). Obstetrical Myths Versus Research Realities. Westport, CT: Bergin & Garvey.
• Goldsmith, Judith. Childbirth Wisdom. Brookline, MA: East West Books.
• Harper, Barbara RN. (1994). Gentle Birth Choices. Rochester, VT: Healing Arts Press.
• Wagner, Marsden. (1994). Pursuing the Birth Machine. Campertown, Australia: ACE Graphics.
• Ward, Charlotte & Fred. (1976). The Homebirth Book. Washington DC: Inscape Publishers.